Johannes

Betekenis van de naam Johannes

De naam komt van de Hebreeuwse naam Jochanan en betekent: "God kent genade".

Voornamen

Mannennamen afgeleid van Johannes of Johannes de Doper:
Allian (+Allan), Berend-Jan (+Berend), Derkjan (+ Diederik), Django, Ernstjan (+Ernst), Evan, Evertjan (+Evert), Geert-Jan (+Geert), Gerjan (+Gerard), Gerjo, Gertjan (+Gerard), Gianni, Giovanni (voor Don Bosco zie aldaar), Han, Hanne, Hannes, Hanno, Hans, Hans-Peter (+Petrus), Hansko, Hanso, Harjan (+Harry), Harmjan (+Herman), Has, Haske, Hennes, Hens, Herjan (+Herman), Ian, Ivan, Iwan, Jack, Jaz,Jaentien, Jan, Jan-Jaap (+Jakob), Jan-Kees (+Cornelis), Jan-Maurits (+Maurits), Jan-Paul (+Paulus), Jan-Willem (+Wilhelmus), Janco, Jane, Janke, Janko, Jannai, Jannen, Jannes, Jannesjan, Jannis, Jannick, Janno, Jánoch, Janocha, Janpaul (+Paulus), Jans, Janse, Jante, Tantinus, Janus, Janwalter (+Walter), Jany, Jean, Jeane, Jean-Luc (+Lucas), Jean-Paul (+Paulus), Jeen, Jehan, Jehannes, Jen, Jene, Jeng, Jenke, Jenne, Jenneke, Jennis, Jennius, Jenno, Jens, Jense, Jensen, Jente, Jentje, Jentse, Jentsen, Jentsje, Jevon, Jewan, Jo, Joannes, Johan, Johann, Johannes, John, Johny, Jon, Jons, Jony, Joop, Jowan, Juan, Juanito, Junus, Nino, Sjang, Sjeng, Sjonny, Yannick, Wanne, Wannes.

Vrouwennamen afgeleid van Johannes, Johannes de Doper of Jeanne 'd Arc:
Charina, Chara, Charon, Ciana (Italiaans), Dinja (+Dina), Djenna, Djo, Djoke, Elian (+Eli), Elianne (+Eli), Geanne, Gerjanne (+Gerard), Gianne, Giovanna, Hanke, Hanna, Hannalore (+Eleonora), Hanne, Hanneke, Hannele, Hanneleen (+Helena), Hannelore (+Eleonora), Hannemarie (+Maria), Hannie, Hannina, Hanny, Hans, Hansje, Hanske, Hanskje, Hâns, Hantje, Ianne, Ivanka, Jaantje, Jackie, Jaentsje, Jana, Janaika, Janca, Jane, Janet, Janetta, Janette, Janice, Janiek, Janina, Janine, Janinka (+Catharina), Janique, Janis, Janita, Janka, Janke, Jankje, Janna, Janne, Jannechje, Jannegie, Jannegien, Janneke, Jannemarie (+Maria), Jannerieke (+Maria), Jannesje, Janneske, Jannet, Jannetien, Jannetje, Jannetta, Jannige, Jannie, Jannieta, Jannigje, Jannita, Jannita, Janny, Janouk, Jans, Jansje, Jantie, Jantien, Jantiene, Jantina, Jantine, Jansina, Jansje, Janske, Jant, Jantje, Jantsen, Jantsje, Jany, Jeanet, Jeanette, Jeanique, Jeank, Jeanke, Jeanne, Jeannette, Jeantsje, Jeenke, Jeentsje, Jenieke, Jenita, Jenke, Jenkjen, Jenna, Jenne, Jennecien, Jennechje, Jennegien, Jenneke, Jenneken, Jennichje, Jennigje, Jenny, Jenske, Jenskje, Jent, Jente, Jenthe, Jentien, Jentine, Jentje, Jents, Jessie, Jewa, Jo, Joan, Joanieke (+Anna), Joanita, Joanna, Joanne, Jogien, Johanna, Johanneke, Johanneske, Johantsje, Jojanneke, Jojet (+Hendrik), Joke, Jolette (+Alette), Jolina, Jomina (+Wilhelmus), Jonna, Jonne, Jonneke, Joop, Jopie, Juana, Juanita, Kanna, Kanne, Majo(+Maria), Naatje, Nana, Nanie, Nanne, Netje, Netta, Nette, Nettie, Netty, Sjaan, Sjaantje, Sjanke, Sjanneke, Wanne, Wantsje, Yahaya (Arabisch), Yanaika, Yanna, Yannai, Yanniek, Yannina, Yenthe, Yinthe, Yogita.

Canon Heilige

Johannes is een van de z.g.n. canon heiligen.
Tot aan het concilie van 1976 werd over de hele wereld in de Heilige Mis hetzelfde Latijnse canon gebed gebruikt. Daarin zijn twee lijstjes met heiligen opgenomen.
Het eerste voor de consecratie waarin de volgende heilige staan:
Maria altijd Maagd en haar bruidegom Jozef, verder de heilige apostelen en martelaren Petrus en Paulus, Andreas, Jacobus (de Meerdere), JOHANNES, Thomas, Jacobus (de Mindere), Philippus, Bartholomeus, Matthëus, Simon, en Thaddeus; Linus, Cletus, Clemens, Xystus, Cornelius, Cyprianus, Lauretius, Chrysogonus, Johannes en Paulus, Cosmas en Damianus.
Na de consecratie volgde het lijstje:
De heiligen, apostelen, martelaren en martelaressen: de heilige Johannes (de Doper), Stephanus, Mathias, Barnabas, Ignatius, Alexander, Marcellinus, Petrus, Felicitas, Perpetua, Agatha, Lucia, Agnes, Caecilia en Anastasia.

Johannes Apostel en Evangelist

Johannes is de zoon van Zebedeüs en Salome en een broer van Jakobus de meerdere.
Als visser op het meer van Genesaret wordt hij door Jezus geroepen en als apostel aangenomen.
Voor die tijd is hij al leerling bij Johannes de Doper.

De apostel Johannes is de bijzondere vriend van Jezus.
Johannes mag tijdens het laatste avondmaal naast Hem zitten (Joh 13, 23).
Onder het kruis vinden we hem samen met Maria, de moeder van Jezus, terwijl alle andere apostelen en leerlingen op de vlucht zijn gegaan. (Joh 19, 25-27).
Met de woorden "Zoon zie daar uw moeder, moeder zie daar uw zoon," geeft de stervende Jezus hem een bijzonder plaats in de gemeenschap die het op dat moment zo zwaar te verduren heeft
Samen met Petrus preekt hij na het Pinksterfeest in Samaria en Jeruzalem (Hand. 1, 14)

Later preekt Johannes in Klein Azië en Ephese.
Te Rome wordt hij onder Domitianus te Rome gemarteld bij de Latijnse poort, waar hij in een vat kokende olie wordt gezet.

Hij schrijft een bijzonder mooi evangelie dat heel duidelijk afwijkt van de andere drie evangeliën die omdat ze zoveel op elkaar lijken de synoptice evangeliën worden genoemd.

Ook schrijft Johannes brieven en heel bekend is zijn toekomstdroom in "het boek van de Openbaring". Hij zet zichzelf in dat boek neer als onze broeder die met geduld en lijdzaamheid in ballingschap zijn boek schrijft. Hij schrijft om het woord van God overal bekend te maken en nog altijd wordt het boek beschouwd als de afsluiting van het nieuwe testament.
Zoals het eerste boek van de bijbel (Genesis) vertelt hoe de mens het Paradijs moet verlaten, zo beschrijft Johannes de terugkeer van allen die dorst hebben naar het herstelde Paradijs, naar de plaats waar zij hun dorst kunnen lessen.

Hij is waarschijnlijk het oudst geworden van alle apostelen.

Johannes sterft niet als martelaar maar wordt naar Patmos verbannen waar hij op hoge leeftijd sterft rond het jaar 100.

Feestdag

De kerkelijke feestdag wordt gevierd op 27 december.

Patroonheilige

De evangelie schrijver werd door veel ambachtslieden die met schrijven te maken hebben als patroon vereerd. Bijvoorbeeld: bibliothecarissen, schrijvers, uitgevers, lettergieters etc.
Omdat hij in een vat kokende olie werd gedompeld, zonder daaraan te sterven, is hij ook patroon van blikslagers, kaarsenmakers en glazenmakers.

Zijn verleden als visser maakte hem tot patroon van b.v. visverkopers en mandenmakers.

Als beschermheilige werd hij aangeroepen voor men op reis ging en als bescherming tegen vergiftiging, epilepsie en brandwonden.

Martyrologium Romanum:

Sexto Kaléndas Januárii:
Apud Ephesum natális sancti Joánnis, Apóstoli et Evangelístæ, qui, post Evangélii scriptiónem, post exsílii relegatiónem et Apocalypsim divínam, usque ad Trajáni Príncipis témpora persevérans, totíus Asiæ fundávit rexítque Ecclésias, ac tandem, conféctus sénio, sexagésimo octávo post passiónem Dómini anno mórtuus est, et juxta eándem urbem sepúltus.

In het Nederlands:
27 december:
Te Ephese, de geboortedag (ten hemel) van Sint Johannes, apostel en evangelist. Na het schrijven van het evangelie, na langdurige gevangenschap en het schrijven van de Goddelijke Apocalyps, leefde hij tot de tijd van keizer Trajanus en stichtte en leidde hij alle kerken van Asië. Op hoge leeftijd stierf hij zes en tachtig jaar na het lijden van de Heer en werd hij begraven in de buurt van Ephese.

Afbeelding

Bronzen plaquette van Egino Weinert
(doorklikken "Namenspatronale" en letter J)

Op afbeeldingen vinden we Johannes met aan zijn zijde de adelaar, het symbool van zijn evangelie.
Vaak schildert men hem af al jonge man zonder baard maar ook wel als grijsaard op het eiland Patmos.

Soms heeft hij een kelk in de hand waaruit een gifslang omhoog kronkelt dit in verband met een gifwonder. De legende vertelt dat de heidense priester Aristodemus hem uitdaagde om de gifbeker te drinken. Eerst liet men twee ter dood veroordeelden van de beker drinken, zij stierven ter plaatse. Daarna nam Johannes de beker, maakte er een kruisteken over en dronk, maar hem overkwam niets. De priester Aristodemus liet zich terstond dopen.

Ook heeft hij wel een vat (hete) olie bij zich, omdat hij daarin gemarteld zou zijn.

Plantennaam

Sint-Janskruid (Hypericum perforatum L.)

Ook genoemd: Wonderkruid, Johanneskruid, Duivelsjacht, Jaag-den-duivel, Oliebloempje, Godewaar.
In de volksverbeelding is het een wonderkruid 's middags moest men de plant zwijgend plukken, zonder om te kijken; had men dat goed gedaan en hing men die plant aan de zolder of voor de ramen dan kon geen kwaad het huis deren, geen bliksem kon inslaan, geen brand zou ontstaan en alle toverij in huis was onmogelijk. De mens die het bij zich droeg was beschermd tegen alle kogel- of steekwonden.

Spreekwoorden

Literatuur

Links