Bernardus van Clairveaux

Voornaam:
Nieuw op deze site:

           
Eleonora    Stanislaus    Peerke Donders    Aemilianus   

Bernardus

Betekenis van de naam Bernardus

Bernardus is de gelatiniseerde vorm van de Germaanse naam Bernhard. Bernhard is een samenstelling van 'beran' dat "beer" betekent en 'hard' dat "sterk, krachtig" betekent. Samen wordt dat: "sterk als een beer".

Voornamen

Mannennamen afgeleid van Bernardus of Bernhard (eventueel Benjamin) :
Ben, Bennie, Benne (Fries), Benno, Benny, Bernard, Bernardino (Italiaans), Bernardus, Bernd (Duits), Bernhard, Berni (Engels), Berny (Engels).


Vrouwennamen afgeleid van Bernardus of Bernhard (zie ook Bernadette):
Bernadet, Bernadette (Engels en Frans), Bernarda.

Bernardus van Clairveaux

Bernardus van Clairvaux wordt wel de beroemdste kloosterling van de late Middeleeuwen genoemd.

Hij wordt geboren in 1091 nabij Dijon uit een oud Bourgondisch geslacht als derde van zeven kinderen.

Volgens een oude legende droomt de moeder van Bernardus (Aleth de Montbard) als zij zwanger van hem is, dat zij een witte blaffende hond in haar lichaam draagt. En de droom wordt zo uitgelegd dat haar zoon als een blaffende hond te keer zal gaan tegen de bestrijders van de kerk. Al tijdens zijn leven wordt Bernardus dan ook "Gods waakhond" genoemd.

Op 18 jarige leeftijd verliest Bernardus zijn moeder. Hij komt dan in een geestelijke crisis tot hij in 1111 besluit in het klooster te treden en kiest daarvoor de cisterciënzer abdij Citeaux uit, dat op dat moment door weinig kloosterlingen wordt bewoond.
Bernardus heeft dan al een grote invloed op mensen hetgeen blijkt uit het feit dat hij samen met al zijn boers, een oom, een aantal neven en vrienden de stap naar het klooster zet.
Het klooster beleeft daarna een grote bloeiperiode en het aantal monniken loopt op tot 130 personen.

Na twee jaar wordt Bernardus door abt Stephen Harding uitgezonden om een nieuw klooster te stichten in het landschap Champagne. Het klooster wordt "Clara Vallis" genoemd, dat betekent: "Heldere Vallei". Later wordt deze naam verbasterd tot Clairveaux

Enkele malen wordt hij gevraagd bisschop te worden onder andere van Genua, Milaan en Reims, maar telkens weigert hij dat ambt te aanvaarden en de paus accepteert de nederigheid van Bernardus.

Bernardus schrijft veel en predikt nog meer. Hij krijgt de naam "Honingzoete leraar."
Maar zijn levenswijze ook de wijze die hij zijn volgelingen oplegt is allerminst zoet of makkelijk.
Bernardus bepaalt dat in de kloosters geen overdaad aan versieringen mogen voorkomen, niet in de geschriften en ook niet in de gebouwen. In zijn tijd zijn de kloosters dan ook eenvoudig en sober.
De abdij Fontenay in Frankrijk stamt uit de tijd van Bernardus. De gebouwen zijn laag, de muren dik en zonder ornamenten, de ramen klein.
Bernardus pleit voor strenge soberheid niet alleen in de kloosterbouw maar ook in eten, drinken en bijvoorbeeld de verwarming in de winter. Zijn eigen gezondheid heeft duidelijk geleden onder die strenge kloostertucht.

In zijn geschriften spreekt Bernardus veel kritiek uit over de weelde, de misbruiken en de verslapping in de kerk. Hij bekeert veel mensen en spoort ze aan monnik te worden.

Theologisch gezien is Bernardus van Clairveaux een vertegenwoordiger van de mystieke traditie. Hij streeft een innerlijke, persoonlijke band met God na via het monastieke, contemplatieve leven.
Fel is zijn verzet dan ook tegen de Scholastiek, die de bijbel uitlegt op basis van verstandelijk redeneren. Bernardus gaat de strijd aan met een zekere Abelardus, die lesgeeft aan scholen in Parijs. Abelardus' visie op het lezen van de Bijbel - de scholastische methode - vindt Bernardus onjuist. Uiteindelijk wordt Abelardus door de paus veroordeeld.

In 1146 zet Bernardus zich in voor de Tweede Kruistocht, die in een fiasco eindigt.

Bernardus sterft op 20 augustus in het jaar 1153. Na zijn dood wordt er niet meer zo streng geleefd in de kloosters. Dit is te zien aan de gebouwen die na zijn leven zijn verrezen. Zij zijn veel groter en mooier dan Bernardus had bedoeld en voorgeschreven.
Het klooster Aduard is genoemd naar deze heilige: St. Bernardusklooster.

Patroonheilige

Bernardus is bekend als patroonheilige van veehoeders, kaarsenmakers en imkers.
Ook wordt hij aangeroepen tegen kinderziekten, jicht en reuma, bezetenheid en ziekten van het vee, als ook tegen onweer.

Gedachtenis viering

Zijn gedachtenis wordt gevierd op 20 augustus.

Martyrologium Romanum

Die 20 Augusti. Tertiodecimo Kalendas Septembris.
In territorio Lingoniensi depositio sancti Bernardi, primi Claraevallensis Abbatis, vita, doctrina et miraculis gloriosi, quem Pius Octavus, Pontifex Maximus, universalis Ecclesiae Doctorem declaravit et confirmavit.

Romeins Martelaarsboek

20 augustus
In Ligonië heeft de heilige Bernardus, eerste abt van Clairveaux, zodanige getuigenis afgelegd in leven, leer en wonderen, dat paus Pius VIII hem heeft benoemd tot kerkleraar.

Afbeelding

bernardus

Bernardus wordt afgebeeld in het witte habijt van de Cisterciënzer monniken, soms met het zwarte scapulier en kap.
Vaak is er een mijter, of zelfs drie, om aan te geven dat hij het bisschopsambt steeds geweigerd heeft.
Andere attributen: de witte hond uit de legendarische droom van zijn moeder, regelboek, kruisbeeld met doornenkroon of andere lijdens werktuigen, een kerk- of kloostermodel, bijenkorf (vanwege de titel honingzoete leraar).
Bijzonder is ook de voorstelling waarbij Maria haar moederborst aan Bernardus aanbiedt als hemelse voedingsbron.

Bernardus spreekt de monniken toe in de kapittelzaal van het klooster Clairvaux.








Aleth de Montbard, moeder van Bernardus van Clairveaux



Van het klooster Clairveaux bestaan alleen nog ruïnes en tekeningen als deze. Tegenwoordig is op de plaats waar het klooster heeft gestaan een grote staats gevangenis.



Fontenay (voormalig cisterciënzer klooster)
Plaquette van Egino Weinert
(doorklikken "Namenspatronale" en letter B)

Literatuur

  • Butler H.L., Heiligen Levens pag. 118;
  • Jo Claes e.a.: Sanctus, meer dan 500 heiligen herkennen, pag. 147;
  • Clemen Jöckle: Heiligen van Alle Tijden, pag. 72.
  • Links

  • Heiligen Net
  • Op de Duitstalige site Heiligenlexicon meer informatie over Bernardus.
  • Over de historie van de Cisterciënzers.
  • Over trappisten abdij Koningshoeven.