Monica

Betekenis van de naam Monica

De herkomst van de Griekse dan wel Latijnse naam Monica is onzeker. Waarschijnlijk is de naam van Noord Afrikaanse oorsprong. Het kan zijn dat de naam is afgeleid van het Latijnse werkwoord: 'monere' dat "herinneren" of "vermanen" betekent.

Voornamen

Vrouwennamen afgeleid van Monica Monica, Moniek, Monique (Fr.), Monnica.

Monica, moeder van Augustinus (331-387)

Monica wordt in 331 of 332 in Thagaste (Algerije) geboren als kind van een diep gelovig gezin van goede sociale komaf.
Haar kinderjaren brengt zij door onder de hoede van een strenge, maar vrome opvoedster, die al veel jaren dienst doet in de familie. Zo groeit zij op binnen de kleine kring van Christenen in een tijd dat veel noord afrikanen zijn overgegaan naar de sekte van de Donatisten. Het sobere leven is voor haar heel normaal.

Zij huwt Patricius, hij is geen christen en een paar jaar ouder dan Monica. Patricius is als Romeinse ambtenaar werkzaam in de stadsadministratie, waarschijnlijk als belastingontvanger maar echt rijk is hij niet.

Vanuit zuiver menselijk oogpunt gezien, is Monica opvallend schrander. De vrouwen in haar omgeving weten dat Patricius een opvliegend temperament heeft en zij verwonderen zich erover dat zij bij de jonge vrouw geen tekenen van mishandelingen ontdekken. Wanneer men haar vraagt hoe dit mogelijk is, antwoordt Monica dat de verhouding met een echtgenoot een zaak is van verstand. Zij vertelt dat zij ervoor zorgt hem niet in de weg te lopen wanneer hij nijdig is.
Ofschoon Patricius zich ergert aan Monica's vroomheid, bewondert hij wel haar integriteit. Dat leidt ertoe dat hij zich op zijn sterfbed alsnog laat dopen. Haar houding op dit punt en haar aanpassingsvermogen tonen een grote zelfdiscipline.

Augustinus wordt op 13 november 354 geboren als Monica 22 jaar oud is. Ze krijgt nog twee kinderen, een zoon Navigius en een dochter, van wie de naam niet bekend is.
Augustinus' vertrek uit huis is een bron van grote zorg van zijn moeder. Bezorgd maar ook trots volgt zij zo goed mogelijk zijn studie en zijn vorderingen.

Tijdens zijn studie in Cartago, een opleiding voor een goed carrière, maar zonder enig christelijk stempel, wordt Augustinus lid van een ketterse groepering de manicheën.
Bovendien woont hij samen met een jonge vrouw. Zo ontstaat er een tijdelijke afstandelijkheid met zijn moeder. Monica weigert zelfs enige tijd Augustinus in huis binnen te laten en hem en de vrouw aan tafel te laten eten. Zware maatregelen voor de streek waarin zij wonen.

Maar haar moederlijk hart blijft in stilte bij haar zoon. Wel vermaant zij hem voortdurend en blijft bidden voor zijn bekering. Uiteindelijk accepteert ze dat hij in concubinaat leeft met de vrouw die hem ook een zoon schenkt. De naam Adeodatus, die "Godsgeschenk" betekent, geeft Augusinus aan zijn zoon met duidelijke spottende ondertoon.

Om hem nabij te blijven, verlaat Monica haar Afrikaanse moederland en volgt hem naar Rome en Milaan.

Haar gebeden worden uiteindelijk verhoord. Als Augustinus zich in Milaan laat dopen door Ambrosius is zij dolgelukkig. Temeer daar hij besluit zijn leven in dienst van God te stellen.

Samen met haar zoon heeft zij in Ostia nog een zeer intense religieuze ervaring, een gezamenlijke extase. Hieruit blijkt hoe moeder een zoon elkaar geestelijk nabij zijn. Voor Monica is er niets meer te wensen, haar taak is volbracht.

Ze sterft te Ostia op 55 jarige leeftijd op het moment dat Augustinus en zijn vrienden zich klaar maken om naar Afrika terug te keren.

Monica wordt in Ostia begraven.
In 1162 worden enkele van haar relikwieën naar Arras in Frankrijk gebracht. Van hieruit verspreidt zich haar verering over de Kerk. Andere relikwieën worden in 1430 naar de ordeskerk van de Augustijnen (Eremieten) in Rome gebracht.

In zijn Belijdenissen (confessiones) geeft Augustinus een onvergetelijk beeld van zijn moeder.

Patroonheilige

Monica wordt vereerd als toonbeeld van het christelijk moederschap en is dan ook de patrones van getrouwde vrouwen en moeders.

Gedachtenis viering

Haar gedachtenis wordt gevierd op 27 augustus, de orde der Augustijnen viert haar feestdag op 4 mei.

Martyrologium Romanum:

Quarto Nonas Maji:
Apud Ostia Tiberína sanctæ Mónicæ, beáti Augustíni matris, cujus ille præcláram vitam, in libro nono Confessiónum, testátam relíquit.

In het Nederlands:
4 mei:
Te Ostia de geboortedag (ten hemel) van Sint Monica, moeder van de heilige Augustinus. Hij heeft ons in het negende boek van de Belijdenissen een prachtige sketch van haar leven nagelaten.

Afbeelding

Monica wordt meestal afgebeeld in het zwart gekleed met weduwesluier.
In de hand een kruisbeeld of zakdoek, wenend om haar afvallige zoon.
Zeer bekend is het schilderij van Aty Scheffer, waarop zij staat afgebeeld met haar zoon.

Literatuur

Links